“‘Ik wens ons een beter schooljaar toe dan het vorige’

Dromenjagers

Ook al spreekt ieder kind een andere taal en (nog) niet iedereen Nederlands, in onze klas spreken we nu al dezelfde taal. We zijn een klas van dromers, weglopers en verjaagden.

Tijdens die eerste schooldagen probeer ik zo dicht mogelijk bij de leerlingen te komen en hen te lezen (wie zijn de kinderen in mijn klas?). We gaan samen een nieuwe taal leren, dus iedereen zal geduld moeten hebben, de kinderen en ik.

Behalve een andere taal, hebben mijn leerlingen ook verschillende leeftijden en niveaus in rekenen. Terwijl de ene leerling nog maar net tot twintig kan tellen, uit de andere leerling zijn interesse in biometrie. Wat dat precies is, moet ik zelf met hem opzoeken met behulp van een vertaalapp.

Het zal weer een pittig jaar worden, dat weet ik al. Het zal voor leerkrachten ook weer een ratrace zijn, waarin ze verder worden uitgeperst. Maar op de eerste schooldag ademen duizenden leerkrachten, net als ik, nog frisse moed in bij het binnenstappen van hun klaslokaal.

Toch weet ik dat het een jaar zal worden waarin ik me weer zal opjagen wanneer ik hoor dat een kind geen plek heeft op een Antwerpse school. Een jaar waarin anderstalige kinderen met vermoedelijke leerproblematiek weer twee jaar zullen

moeten wachten om zich ergens te mogen aanmelden Want aanmelden voor een diagnose duurt lang. Onrechtstreeks betekent het: zich aanmelden voor een jarenlang parcours vol teleurstelling met 60% kans dat dit kind geen school zal hebben.

Vandaag droom ik van een schooljaar waarin ik niet moet schreeuwen om hulp om dan te moeten vaststellen dat het erg is, maar dat je er niets aan kan doen.

Niet ieder kind dat in België naar school gaat, heeft een eerlijke kans. Voor velen lijkt het een ver-van-mijn-bedshow, maar dat is het niet. In elk klaslokaal zit wel een kind met een tegelijk tastbare en onzichtbare rugzak.

Misschien is het een kind zonder ouders, zonder gezond eten in zijn brooddoos, zonder diagnose, zonder hoop en zonder de durf om te spreken over waar hij van wakker ligt. Misschien is het een kind van wie de vader in een oorlog vecht. Misschien is het een kind van wie de familie in Gaza in zakken van 16 kilo aan verbrand vlees zit. Misschien is het een toekomstige dokter van wie de achternaam en huidskleur ervoor zal zorgen dat die niet dezelfde kansen krijgt als een ander kind.

Vandaag droom ik van een schooljaar waarin ik niet moet schreeuwen om hulp bij officiële instanties en ventileren bij collega’s om dan te moeten vaststellen dat het erg is, maar dat je er niets aan kan doen. Dit schooljaar wil ik in maart niet tegen ouders zeggen dat hun zoontje pas in september naar school kan gaan omdat er nergens plaats is.

Ruimte voor hoop

Een week eerder zette ik al mijn klas op orde, met alle pennenzakken en leesboeken op alle banken voor iedere leerling. Ik bedacht me op dat moment hoe het niet lang meer zou duren voor de geur van gouache (een type waterverf, red.) de klas zou vullen.

Net zoals de lievelingsmuziek van mijn leerlingen snel het lokaal zal vullen. Die mogen ze zelf toevoegen aan mijn playlist. In mijn klas zitten kinderen die niet eens mogen zingen in de straten van de plek waar ze zijn geboren.

Vandaag leggen we nog maar de basis. We leren elkaar kennen zonder gemeenschappelijke taal.

Mijn Afghaanse leerling zal hier kunnen zingen uit volle borst. De Eritrese jongen zal hier zijn wereld kunnen opentrekken. Op het bed van mijn Palestijnse leerlingen zal geen bom vallen. Het stille Poolse meisje mag me heel de dag om bevestiging komen vragen. En de vrolijke Marokkaanse jongen telt nu al heel goed tot tien.

Om hun te tonen dat het hier allemaal mag, zing ik weleens opdrachten in de klas. Ik gebruik weleens wat theatraliteit in het leven. Wanneer het dan tijd is om fruit te eten, begrijpen mijn leerlingen zo zonder woorden dat ze mogen stoppen met hun knip- en plakopdracht. Ieder van hen neemt een doosje met fruit uit de boekentas. Dat élk kind fruit mee heeft, daar word ik zo gelukkig van. In stilte eten ze het op en ik merk hoe iedereen elkaar al wat vaker durft aan te kijken en te glimlachen naar elkaar.

Vandaag is het nog geen tijd voor mijn playlist. Vandaag leggen we nog maar de basis. We leren elkaar kennen zonder gemeenschappelijke taal. We voelen hoe dicht we bij elkaar kunnen raken en hoelang de concentratieboog is van elk kind.

Mijn leerlingen begrijpen nog niets, of maar een beetje van wat ik vertel vooraan in de klas. Terwijl mijn handen spreken, maakt mijn mond klanken die sommige kinderen nog niet kunnen vormen.

Mijn gsm is de gsm van de kinderen. Die fungeert als tolk met standaard acht talen op het toetsenbord. Voor sommige kinderen is dit toestel de brug tussen begrepen worden en frustratie. Zonder schroom typen de kinderen hun vragen. Net als mijn sandalen laten we allen onze filter achter aan de deur van de klas.

Tegen het einde van de eerste schooldag lijkt ieder kind zijn tempo te hebben gevonden. We ruimen samen de klas op, die zich ondertussen gevuld heeft met hoop, papiersnippers en opluchting. De eerste dag hebben we overleefd. De basis voor een heel jaar is gelegd.

Ik wens ons, mijn leerlingen en mezelf, een beter jaar toe dan het vorige. Ik wens dat we ons zullen blijven vinden in zachtheid. Ik wens dat er ruimte is voor frustratie, ontwikkeling, veerkracht, teleurstelling en schaamte. Ik wens gerechtigheid en vrede. Ik wens ons een land dat het moederland van mijn leerlingen officieel erkent. Ik wens ons een beter beleid dat ziet dat het onderwijs aan het bezwijken is.

Maar bovenal wens ik vandaag alle kinderen wereldwijd een plekje in een klaslokaal.

*De leerlingen uit de klas van Titia werden geanonimiseerd.