24 uur op een golf van jeugdige energie in Lagos

8 uur: zwemwedstrijd

Naar analogie met de stad waarin we ons bevinden, begint de dag op energieke wijze.

‘Ready… Set…’ Een fractie voor de ‘go!’ door m’n oren knalt, zie ik in mijn linkerooghoek een pezig lijf het water in duiken.

Tussen de adrenalinestoten door hoor ik enkele toeschouwers schreeuwen. Die staan vooral opgesteld in het ondiepe deel van het zwembad. ‘Alleen voor gevorderde zwemmers!’, waarschuwt een plakkaat in het diepe gedeelte voor calamiteiten. Zwemmen zit bij gebrek aan publieke zwembaden niet in het nationale DNA.

Enkele dagen voordien had de badmeester me uitgedaagd voor een sportieve weddenschap in het zwembad. Als leerling van de zwemleraar maakte hij wel een kans tegen die lange Europeaan, dacht hij. Het was geëindigd in een teleurstelling.

Sindsdien is er veel veranderd. Kalakuta Republic werd heropgebouwd als museum en hotel. ‘Indian hemp verboden!’, waarschuwt een plakkaat bezoekers die al te enthousiast in Fela’s voetsporen willen treden.

Alleen: de verhoopte bezoekers zijn er niet. In een andere context had dit museum dezelfde allure als het Anne Frank Huis en stonden de toeristen in rotten van vier opgesteld voor de deur. Maar daarvoor jaagt Nigeria te veel angst aan.

Ik heb het museum voor mij alleen en krijg een persoonlijke rondleiding van de bewaakster. Binnen hangen Fela’s onderbroeken met tijgerprint als decoratie aan de muur. In een andere kamer staat Fela’s saxofoon op een standaard. Van onder de kalksteenrots van Dinant tot in dit kamertje in Lagos… Wat een wonder van een reis maakt dit instrument toch.

Links van de ingangspoort, tegenover de parking, ligt de rebelse grootmeester begraven. Als er één plek is waar zijn legende voortleeft, dan deze. Fysiek zelfs, zo blijkt. Over het graf weerklinkt een drumroffel. Een synthesizer valt in.

In een aanpalende ruimte, van achter een centraal geplaatste synthesizer, slaat Seún Kuti zijn band gade. Fela’s jongste draait een joint op de kap van z’n synthesizer, neemt een slok uit een onbestemde fles en geeft zijn blazersectie een veeg uit de pan. ‘Coming from the rich man’, zet hij al zingend de juiste toon. Ik kan mijn ogen niet geloven. Voor mij zit de legendarische Egypt 80, ooit Fela’s eigen band, op een nieuw nummer te oefenen.

Net als zijn vader is Seún niet vies van wat politiek in z’n teksten. ‘Ik laat mij inspireren door de spirituele connectie met mijn omgeving, en door mijn politiek bewustzijn’, liet de artiest optekenen in een interview met The Africa Report.

Het blijft niet bij muziek. In de nasleep van de #EndSARS-crisis, waarbij vele duizenden Nigeriaanse jongeren op straat kwamen om het politiegeweld aan te klagen, blies Seún de oude politieke partij van zijn vader nieuw leven in. Een van de cruciale agendapunten van Movement of the People? Lokale consumptie en productie promoten, want ‘het tegendeel schaadt niet alleen onze economie, maar ook onze eigenwaarde’.

Meer dan een informeel gesprekje met Seún zit er niet in. Ik vermoed dat hij niet anders dan opgetogen kan zijn met de ontwikkelingen in ’s lands landbouwsector. 

12 uur: Point and kill met Fela’s drummer

Het is middag, en Kola, drummer van Egypt 80, nodigt me uit om een hapje eten. Samen verlaten we Kalakuta Republic en trekken we naar de hoek van de straat. Een vrouw bakt er vis op een rooster. Het zijn point and kills, een lokaal gekweekte vis. Een gordijn onttrekt het spartaans ingerichte eetgedeelte aan de stoffige straat.

Naast mij zit een man die van de wereld weet. Honderduit vertelt Kola over het leven in de band met een Kuti aan het roer. Hij kan vergelijken: ook onder de oude, Fela, heeft Kola gediend. ‘Fela was minder zachtaardig. Maar dat waren andere tijden’, lacht hij.

14 uur: Taxirit naar de Nike Art Foundation

Van de volkswijk Ikeja op het vasteland trekken we regelrecht naar Lagos Island voor een bezoek aan de wereldvermaarde Nike Art Gallery.

Het is een reis die twee werelden verbindt: het mainland wordt doorgaans als de pest vermeden door de inwoners van het Victoria Island. De rijke eilandbewoners associëren het met overbevolking, criminaliteit en een totaal gebrek aan basisvoorzieningen. Het eiland, daarentegen, staat symbool voor het hyperkapitalistische Lagos, daar waar de macht, rijkdom en extravagantie zich concentreren.

Nergens is de kloof tussen die twee werelden zichtbaarder dan tijdens een enkele reis over Third Mainland Bridge. Die gaat dwars over Makoko, de wijk van de zwemmer Damilare. Die blijkt te bestaan uit vele duizenden paalwoninkjes, gebouwd op een open riool, half aan het zicht onttrokken door een enorm reclamepaneel dat een whiskymerk promoot.

‘Het stikt er van de arme schooiers’, weet mijn taxichauffeur. Hij blijkt wel meerdere idee-fixen te koesteren, waaronder een hondstrouwe aanhang van president Tinubu. Hij staat erop dat ik het volgende film én tentoonspreid.

MO* houdt woord:

De Nike Art Foundation is een galerij met wereldfaam, gelegen aange de waanzinnig drukke Lekki-Epe Expressway. De straat is zo druk dat ik een extra taxi moet nemen speciaal om de straat over te kunnen steken.

Nike’s Art Gallery wordt geleid door kunstpaus Nike Davies-Okundaye en biedt een uitstekend overzicht van Nigeria’s schilderkunst. De galerij is met zo’n 8000 werken de grootste van haar soort in West-Afrika. Ook in de visuele kunsten blijkt Nigeria op wereldklasse te spelen.

Nike zelf is aanwezig: ze zit aan de ingang een praatje te maken met een van haar medewerkers. De sterren vallen in Nigeria letterlijk uit de hemel.

En het is niet de laatste voor vandaag…

18 uur: Op bezoek in een studentenhuis

‘Psst… Mag ik je iets vragen?’ Het is de introductie van een jonge kerel die zich presenteert als Michael, een student aan de Universiteit van Lagos, kortweg Unilag. ‘Elke dag probeer ik een praatje te maken met een onbekende, om mijn conversatieskills op peil te houden’, klinkt het.

Michaels proactieve introductie resoneert volledig met de energie die Lagos zelf ook uitstraalt. Dat is deels uit noodzaak. In deze stad van 20 miljoen zielen kan je je geen paardenkleppen veroorloven, onthou ik uit Michaels woorden.

Maar evengoed is de interesse in de wereld buiten Nigeria oprecht. Waar in andere Afrikaanse landen de kennis over België doorgaans beperkt is, lijkt dit niet te gelden in Nigeria. Hier niet het driedelige riedeltje ‘Hazard, Lukaku, …’, afgesloten in het beste geval met een verkrachte variant op ‘Van Damme’, zo bekend in vele andere delen van de wereld. Nigerianen lijken goed op de hoogte te zijn van wat er beweegt buiten de landsgrenzen.

Dat blijkt ook uit het gesprek met Michael. De jonge kerel begint me zowaar uit te leggen welke talen er in België gesproken worden en is op de hoogte van de ‘spanningen’ tussen twee landsdelen.

Intussen is Michael op weg naar zijn woonst. Ik vraag of ik hem mag vergezellen. Hij betrekt een slaapzaal in King Jaja Guesthouse, een soort lokale peda. Bij binnenkomst neemt de bewaker in militaire tenue me op, en laat ons na Michaels uitleg in het Yoruba passeren.

Op de binnenkoer van het vier verdiepingen tellende gebouw krioelt het van de studenten. In de valavond staan sommigen te douchen, anderen lopen af en aan met borden eten. Michael neemt me mee naar de bovenste verdieping, waar hij een kamer deelt met zeker twaalf andere studenten. In de schemering is het in de gangen van King Jaja aardedonker. ‘Powercut’, stroomstoring, verontschuldigt Michael zich.

Bij het licht van de telefoons stellen de aanwezige studenten zich voor, gezeten op hun stapelbedden. Het zijn allemaal mannen. De vrouwen hebben even verderop hun eigen guesthouse.

Ze komen uit alle windrichtingen van dit enorme land. Tussen de regels door begrijp ik dat studeren geen evidentie is. Dikwijls zijn ze door hun familie afgevaardigd voor een studie in de grootstad, met alle financiële gevolgen van dien.

Dat het soms moeilijk samenleven is in dit enorme land, lijkt in deze studentenkamer niet van tel. Alleen met de kookkunsten van de jongen uit Igboland, de streek in het zuidoosten van Nigeria, lijken de meesten het moeilijk te hebben. Al is het niet duidelijk of dat aan de lokale cuisine ligt dan wel aan ’s mans kwaliteiten als chef. In een hoekje van de volgepropte kamer ontwaar ik ook nog een geïmproviseerde keuken.