Ceci n'est pas un taxi: over Uber

Al duiken gelijkaardige businessmodellen op in andere dienstensectoren. Het werd een van de belangrijke gespreksthema’s in de commissie voor het recurrente item over de arbeidsbescherming.

En was vanmiddag ook het onderwerp van een side event van de internationale transportvakbond, ITF. In samenwerking overigens met de internationale patroonsfederatie voor het wegvervoer, IRU. Waarbij ook nog een serieus incident nazinderde vanuit een andere “kamer” van het grote huis van de Verenigde Naties.

Kennelijk was tussen US Women, de VN-poot voor gendergelijkheid, en Uber een deal gemaakt voor een “strategisch partnership” om tegen 2020 één miljoen jobs voor vrouwen te creëren als Uber-chauffeurs.   Zulks onder het motto van “a vision for equality”. Dat werd op 10 maart ll. – al dan niet voorbarig – gelanceerd door Uber (http://newsroom.uber.com/2015/03/un-women-uber-a-vision-for-equality-2/). Waarna zwaar syndicaal protest volgde, onder het schampere motto: “a vision for precarious work”. Genoeg om ze daar bij UN Women schaamrood te laten worden en het partnership in zeven haasten af te blazen.

App voor zwartwerk

Al zegt het veel over de lichtzinnigheid waarmee wordt omgegaan met dit soort van nieuwe businessmodellen. En de kracht van het communicatiebeleid en de public relations van Uber. Handig en leuk, zo’n Uber-taxi, zeg nu zelf. Wat een prijs! Wat een service! En wat een zeggenschap ook! Want nadien mag ik goeie en slechte punten geven aan mijn chauffeur. Maar wat is het anders dan zwartwerk? Van het doelbewust organiseren van een nieuw soort van nepcontracten zonder arbeidsbescherming, zonder sociale zekerheid en – tot bewijs van het tegendeel – zonder belastingen?

Almaar populairder, maar daardoor ook almaar bedreigender voor de gewone jobs van de echte taxichaffeurs. In andere sectoren heet dat sociale dumping of sociale fraude. Met na Crombez staatssecretaris Tommelein die het roer overneemt om paal en perk te stellen aan de misstanden in een reeks sectoren als de bouw en de vleessector. Maar Uber, ah neen. Want zijn partijvoorzitster vindt kennelijk dat dit soort van innovaties geen strobreed in de weg mag worden gelegd

Hier op de Conferentie kregen we schrijnende getuigenissen van Ron Blount, vice-president van de taxivakbond van AFL-CIO,Verenigde Staten. Over hoe Uber Staat per Staat, stad per stad, op een agressieve manier de markt inpalmt, eerlijke jobs vernietigt en lonen naar beneden duwt. Waarbij ze zo verstandig zijn ook de risico’s voor de klanten zelf en meteen ook de Uberchauffeurs in de verf te zetten. Met problemen van verkeersveiligheid, aansprakelijkheid, beslaglegging op auto’s (zoals recent nog door een Brusselse rechtbank), tot en met incidenten van geweldpleging op klanten.

Om nog te zwijgen van de wereldwijde monopolievorming die je dreigt te krijgen. Nu worden de prijzen zo laag mogelijk gehouden om de markt open te breken. Met zelfs kortingen in geval van stakingen bij andere vervoersmodi. Zoals in Londen bij een van de stakingen in het openbaar vervoer. Of in Brussel laatst met de actie van de taxichauffeurs. Tot je door de lage prijzen de markt zodanig hebt ontwricht, dat je je winstmarges aardig kunt optrekken. ITF sprak hier vandaag over een inhouding door Uber van 20% op de vergoedingen van de Uberchauffeurs. En verwacht een klim naar 25%.

No rules, no limits

Zo’n type tewerkstelling, dat schendt ongeveer alle arbeidsnormen van de IAO. En dus zou je op de Internationale Arbeidsconferentie van de werkgevers, die al die normen bij herhaling hebben onderschreven, mogen verwachten dat ze publiekelijk afstand nemen van die sociale en fiscale dumping. Geen sprake van: no rules, no limits. Niks mag innovatie in de weg staan. Alsof Gwendolyn Rutten hier de teksten schrijft voor de werkgevers.

En wat de overheden betreft? Die zijn er hier op de Conferentie nog niet echt op ingegaan. Al zie je wel dat heel wat overheden lokaal, deelstatelijk of nationaal in actie zijn geschoten. En dat ook de gerechtelijke overheden paal en perk beginnen te stellen aan die wanpraktijken. Behalve dan de Belgische overheden, die wat rond de pot blijven draaien.

Het is een merkwaardige vaststelling. Met de ene hand wordt hier in een andere commissie op deze Conferentie een aanbeveling panklaar gemaakt om de informele economie de overstap te laten maken naar de formele economie. Terwijl met de andere hand de ogen wordt gesloten voor de wijze waarop multinationals onderdelen van de formele economie stelselmatig in de informele sfeer duwen.

Uberisering

Al is de uitdaging uiteraard ruimer. Omdat dit soort businessmodellen ook andere sectoren dreigt te overspoelen. Zo wordt Uber bij ons steeds meer in één adem genoemd met Airbnb, het platform voor goedkope verhuur van privé-kamers. In Hongkong, hoorden we hier, probeert Uber met zijn app-technologie ook de markt van de snelkoeriers in te palmen. En zo zijn er nog tal van andere voorbeelden.

Als je er wat op doordenkt, dan kan je ongeveer voor elke activiteit die je van thuis uit, of op de baan of plaatsonafhankelijk kunt uitoefenen, wel een app voor zwartwerk maken. Van je extra slaapkamer maak je een hotel. Van je keuken een afhaalchinees. Van je living een welness. En van je grasmachine een firma voor tuinaanleg. Doorgedreven uberisering als toekomst. Een jobloze toekomst dan wel. Omdat echte jobs verdwijnen. Nu nog vooral in de profit. Maar binnenkort ook in de non-profit. Want beeld je bijvoorbeeld in wat app-gewijs niet allemaal zou kunnen in de thuiszorg? Of hoe je met elke nieuwe app een hap zet in de jobs en de lonen van gewone mensen.

De schande van het sharen

Ook iets geleerd vandaag van de internationale transportvakbond: stop er mee dit “sharing economy” of “share economy” te noemen! Want dit heeft niks met delen te maken, maar wel met hebzucht. Zodat je die termen kunt blijven gebruiken voor het echte belangenloze delen van bezit en talenten.

Deze bijdrage werd geschreven door Chris Serroyen.

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Internationale Arbeidsconferentie:

• Het wereldparlement van de Arbeid vergadert in Genève
• Inclusief internationaliseren
• Arbeidsbescherming op drift
• België met de billen bloot voor kinderarbeid
• Spitsroeden voor 24 landen, van Qatar tot Kazachstan
• To be or not to be (in)formal
• Ceci n’est pas un taxi: over Uber
• Future of work initiative: IAO maakt zich op voor zijn eeuwfeest
• Arbeidsbescherming is het hart van ons mandaat
• Historisch moment voor Jeanne Devos en het huispersoneel
• Veiligheid en gezondheid in KMO’s
• Gelijke rechten in de informele economie
• Les moment suprêmes van de Internationale Arbeidsconferentie
• Het einde van het conflict over het internationaal stakingsrecht?
• Een Internationale Arbeidsconferentie onder een goed gesternte