“‘Een Internationale Arbeidsconferentie onder een goed gesternte’
De Internationale Arbeidsconferentie zit er op. Sneller dan anders, want gecomprimeerd tot twee weken. Maar met mooie resulaten. Met als belangrijkste wellicht dat de rust in het 'Werkhuis van de Wereld' is teruggekeerd. Er kon terug gewerkt worden. De Commissie van de Normen kon sedert 2012 opnieuw haar werk op normale wijze afronden en er is een nieuwe aanbeveling die informele arbeid niet normaal vindt en er normale formele arbeid wil van maken. Dat zal een proces van lange adem worden, maar dat regeringen, werkgevers en werknemers dit samen zo bepaalden is goed nieuws voor 90% Afrikanen, 70% Aziaten en 60% Latijns-Amerikanen of 50% van de wereldbevolking dat nu in de informele arbeid werkt.
Hoe je het ook draait of keert, belangrijkste inzet van deze Conferentie was dat er opnieuw rust kwam in de organisatie. De brute aanval die de werkgevers in 2012 hadden ingezet op de rol van de IAO inzake het stakingsrecht had de organisatie drie jaar lang in een diepe crisis gestort. Achter de schermen was hard gewerkt om een modus vivendi te vinden.
Met pas dit voorjaar een doorbraak: een akkoord op hoog niveau om de strijdbijl te begraven en er een pragmatische oplossing aan te geven. In het voorgaande blogartikel vind je hoe dit gelopen is. Daardoor liep deze conferentie onder een goed gesternte. Er waren moeilijke en nachtelijke discussies die op bepaalde momenten onoplosbaar leken.
In elke commissie, over elk thema zijn er dergelijke momenten geweest. Maar bij elk alarm waren binnen het kwartier de algemene leiding van de werkgeversgroep en de werknemersgroep met elkaar in overleg, in ruggespraak met de regeringen indien nodig. Is dit een labiel evenwicht? Ja, maar zo is het altijd met sociale dialoog.
Kafala basta
24 landen moesten hier voorkomen (http://www.mo.be/wereldblog/spitsroeden-voor-22-landen-van-qatar-tot–kazachstan). En dat lijstje werd netjes afgewerkt. Met als onvermijdelijke blikvanger Qatar, achteraan in het rijtje en pas woensdag aan bod gekomen, voor de dwangarbeid met arbeidsmigranten, georganiseerd onder het beruchte kafala systeem. De IAO tilde er in elk geval zwaarder aan dan de FIFA. Schaf dat systeem af, was de conclusie. Naast een reeks aanmaningen, tot en met gelijke rechten voor huispersoneel. De Raad van Bestuur stelde al in maart voor er een ‘Een tripartite Missie van hoog Niveau’ naartoe te sturen. Voorlopig beantwoord met een afwijzing vanwege de regering.
Het is altijd wat sneu als één land alle belangstelling wegkaapt. Omdat minstens even ernstige schendingen van de IAO-normen zo van de radar verdwijnen. Van de kinderhandel van Kameroen tot de straffeloosheid in Guatemala als het aankomt op het vermoorden van syndicalisten. Maar het moet niet altijd zo tragisch of dramatisch zijn. Dichter bij ons werden Italië en Spanje aangezet om de sociale diaoloog opnieuw ernstig te nemen, bijvoorbeeld als het gaat over tewerksteliingsbeleid.
De kat van Kazachstan
Een ‘specialleke’ hier op de Conferentie: Kazachstan. De regering stuurde haar Kazachstaanse kat, toen het zich hier moest verantwoorden voor de schending van de verenigingsvrijheid, overigens zowel naar werkgevers als naar werknemers. En kreeg hier lik op stuk met een zgn. ‘speciale paragraaf’, dat is een bijzondere vermelding voor zware gevallen in het algemeen rapport van de Conferentie. Andere zware gevallen hier: Mauritanië voor zijn slavernij en Swaziland voor zijn aanhoudende schendigen van de syndicale vrijheid, ook beide met een speciale paragraaf. Naar Bangladesh zal ‘Een tripartite Missie van hoog niveau’ worden gestuurd voor zijn problemen inzake syndicale vrijheid. Niet onbelangrijk in de nasleep van de fabriekbrand van Rana Plaza en in de aanloop van het grote debat volgend jaar op de Conferentie over de global supply chains. Een volledige overview krijgt u in het rapport van de Commissie: http:// www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/-ed_norm/-relconf/documents/meetingdocument/wcms_375764.pdf.
Grijs moet wit
Hoe je het draait of keert: de kerntaak van de IAO betreft internationale arbeidsregels en arbeidsrechten en vervolgens de handhaving ervan. Met als inzet van de werknemers telkens ook de bakens te verzetten. Vaak dik tegen de goesting van de werkgevers en een deel van de regeringen. Die vinden dat er regels genoeg zijn. Meer nog, dat er gerust wat regels weg mogen en dat de rest van de regels moet worden herzien. Daartoe loopt overigens volgend jaar het zgn. Standards Review Mechanism. Voor de vakbonden mag er wel een actualisering gebeuren, maar dan zonder dat de werknemersrechten erop achteruitgaan, dat hebben ook regeringen en werkgevers moeten aanvaarden. Ook moet het mechanisme het mogelijk maken dat gaten in het systeem worden ontdekt en aangevuld met nieuwe normen. Zo kwam er nu de aanbeveling over de overgang van de informele economie naar de formele economie. Die discussie was vorig jaar al begonnen. Maar de tweede lezing bleek moeilijker dan verwacht. Omdat de woordvoerder van de werkgevers, de ingehuurde advocaat Chris Syder, hie een vroeger begin van akkoord over het zogenaamde living minimum wage, voor een leefbaar minimumloon, was beginnen torpederen. Maar eind goed al goed. De nieuwe IAO-aanbeveling is een feit. (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—ed_norm/—relconf/documens/meetingdocument/wcms_375341.pdf). Om de grijze economie op weg te zetten naar de formele economie en -belangrijker - de werknemers in die sectoren -binnen te loodsen in de beschermingssfeer van de wereldwijde werknemersrechten.
Keep it simple and safe
De werkgevers haden aangedrongen op een algemene discussie over de rol van de KMO’s en hoe de IAO die kan ondersteunen. De werknemers hadden daarin toegestemd, in ruil voor een debat volgende jaar op de Conferentie over de global supply chains. Waarna je hier in de Commissie een doorslagje kreeg van de Europese debatten over minder administratieve rompslomp, deregulering (cf Refit in Europa) en bevordering van het entrepreneurship. Dit alles overgoten met de saus van het _Think first small-_gepamper. Zodat het hier voor de werknemersgroep vooral damage control was. Die idee is gelukkig uit de tekst gewipt (http://www.ilo.org/ilc/ILCsessions/104/committees/sme/WCMS_375347/lang–zn/index.htm). Ook staat netjes in de tekst dat de principes van waardig werk niet stoppen aan de bedrijspoorten van de KMO’s. Overcomplexe regels, die moeten inderdaad herbeken worden maar altijd in overleg met de sociale partners. En zonder de bescherming en arbeidsvoorwaarden van het KMO-personeel aan te tasten. En nieuwe regels tegen het licht houden vanuit KMO-perspectief. Ook geen probleem, als daarbij dan een dubbele toetsing gebeurt, vanuit zowel het oogpunt van de werkgevers als vanuit het welzijn van de werknemers. De evidentie zelve. Maar almaar minder in EU-verband.
Naar een norm voor atypische contracten?
De zgn. recurrente discussie rond een van de items van de IAO-verklaring voor sociale rechtvaardigheid van 2008, dit keer over de arbeidsbescherming, verliep onverwacht moeilijk. Met een werkgeversploeg die zelfs aangaf niet opgezet te zijn met IAO-conventie over moederschapsbescherming. Al werden aan de finish toch redelijk goede conclusies bereikt. Ook dankzij de steun van een pak lidstaten, van België (hier bijzonder actief) tot de Verenigde Staten. Het was vooral uitkijken of de basis kon worden gelegd voor de discussie over een eventuele ILO-norm over atypische contracten. Als antwoord op de vergaande precarisering van de arbeid, hier wat verhullend ‘non-standards forms of work” genoemd. Al bleek hier dat ook dat een brug te ver was voor de werkgevres. Omdat voor hen het normale (een gewoon vast contract) niet meer normaal is. Tja.. Het weerhield er de werkgevers niet van om, na jaren probleemstelling vanuit de vakbonden, eindelijk akkoord te gaan met een onderzoek over de eventuele voorbereiding van een nieuwe ILO-norm rond tijdelijke contracten en omtrent de discriminatie op basis van het arbeidsstatuut (http://www.ilo.org/ilc/ILCSessions/104/committees/social-protection/WCMS_375385/lang–en/index.htm). Met zelfs nog een toemaatje: de ILO krijgt een opdracht door te werken op het thema van nieuwe types van arbeidsorganisatie en arbeidstijdregelingen, waarbij een evenwicht wordt gevonden tussen de behoeften van werkgevers en werknemers. We zijn er nog lang niet. Maar het zag er in het begin in elk geval veel slechter uit.
Deze bijdrage werd geschreven door Chris Serroyen.
Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Internationale Arbeidsconferentie: