Inclusief internationaliseren

Louter een kwestie van er ineens in te vliegen. In twee weken noeste arbeid, verspreid over vier commissies.

Met dit jaar toch een opvallende rode draad, doorheen die vier commissies: hoe de IAO-normen laten doordringen tot de verste uithoeken van de werknemersgroep, wereldwijd?

Of hoe je de internationale strijd voor werknemersrechten inclusiever maakt. Dus deze keer niet zozeer over meer rechten, maar vooral over rechten voor meer mensen.

Commissie voor de Normen

Veel aandacht, zeker vanuit het ACV, gaat opnieuw naar de commissie voor de toepassing van de normen. Waar jaarlijks een 25-tal landen op de rooster worden gelegd voor niet-naleving van de IAO-normen. Over die lijst van landen wordt dinsdag maar beslist. Dat houdt u dus te goed. Maar doorheen die lijst is nu al de prangende vraag: kan de Commissie zich herpakken, na drie jaren diep in de put te hebben gezeten? Dat had te maken met de aanval van de werkgeversgroep op het stakingsrecht.

Hoe garanderen dat wie op het platteland werkt, in welk statuut ook, kan genieten van de sociale grondrechten?

Of liever, de weigering van de werkgevers om de rol van de Commissie en ruimer van de IAO te erkennen in de handhaving van het recht te staken, als onderdeel van het recht te onderhandelen. U was via deze blog de laatste jaren getuige van de wijze waarop de werkgevers stelselmatig de goede werking van de Commissie onderuit haalden. Maar dit voorjaar werd op hoog niveau een modus vivendi gevonden. Eerst via een gemeenschappelijke verklaring van de werkemers- en werkgeversgroep. Nadien door twee duidelijke verklaringen van de regeringsbank. De vooruitzichten zijn positief. Maar the proof of the pudding is in the eating.

Dat zal pas vanaf donderdag blijken. Want vooraf is er nog het debat over het jaarlijkse thematische expertenverslag voor de normencomissie.  Dit keer over de rechten van de rurale werknemers. Hoe garanderen dat wie op het platteland werkt, in welk statuut ook, kan genieten van de sociale grondrechten, zoals de syndicale vrijheid en het recht te onderhandelen? Waaronder ook de werknemers in de land- en tuinbouw. Ze hebben niet allen een fijne vakbondswerking en sociaal overleg zoals ACV Voeding & Diensten het bij ons uitbouwde, in wat zij betitelen als de ‘groene sectoren’.  Zoals vorig jaar is dat debat vooral een opwarming voor een onderdeel van de zgn. recurrente discussie van volgend jaar, in opvolging van de IAO-verklaring over de sociale rechtvaardigheid van 2008.

Dat alles is werk voor het ACV-kwartet Véronique Rousseau, Andrée Debrulle, Gilbert De Swert en Jean-Benoit Maisin.

Formaliseren van het informele

Daarnaast starten ook de werkzaamheden op van drie andere thematische commissies.

De informele economie moet niet informeel blijven, maar moet de transitie maken naar de formele economie.

Zo wordt vol verwachting uitgekeken naar de afronding van de werkzaamheden over de overgang van de informele naar de formele economie. Vorig jaar werd een ontwerp-aanbeveling klaargezet. En die is nu toe aan een tweede en definitieve lezing. Met toch nog wel stevige discussies voor de boeg, met name over het concrete toepassingsgebied: enkel werknemers? of ook andere tewerkgestelden, waaronder zelfstandigen? Als je dit vergelijkt met de debatten van kort na de millenniumwisseling, zie je alleen al in de naamgeving een voortschrijdend inzicht. Lang stonden een deel van de regeringen en de werkgevers op het standpunt dat die informele economie een sector op zich was, die je als dusdanig een plaats moest geven, weliswaar wat gefatsoeneerd in een globaal, gemondialiseerd economisch bestel.

Vandaag wordt vrij algemeen een paradigma shift aanvaard: die informele economie moet niet informeel blijven, maar moet de transitie maken naar de formele economie. Dat besef is nu ook doorgedrongen in het Zuiden en het Oosten. Opvallende vaststelling: in het Noorden worstelen we nu met de tegengestelde beweging, de druk (door VLD) omhelst het zwartwerk nepstatuten te geven en de formele economie te informaliseren, met de informele taxi’s van Uber als eerste breekijzer.

Het ACV kan daarvoor beroep doen op Bart Verstraeten en Gijs Justaert van Wereldsolidariteit.

Arbeidsbescherming in evolutie

Elk jaar wordt ook een van de vier centrale hefbomen van de aanbeveling voor sociale rechtvaardigheid van 2008 (werk, sociale bescherming, fundamentele arbeidsnormen en sociale dialoog) tegen het licht gehouden. Dat gebeurt in de commissie voor het zgn. ‘recurrente item’. Dit jaar is opnieuw, zoals in 2011, de sociale bescherming aan de beurt.

Maar terwijl in 2011 de sociale zekerheid centraal stond, gaat het nu vooral over de arbeidsbescherming. Met vier accenten: minimumlonen, werktijden, veiligheid/gezondheid en moederschapsbescherming. Maar met centraal ongetwijfeld de discussie of er geen nieuwe IAO-norm moet komen rond atypische arbeidsvormen. Wij zouden zeggen: precaire arbeid. Maar dat willen de werkgevers niet horen. En dus heet het hier wat verhullend: ‘non-standard forms of employment’.

Hiervoor zet het ACV uw ondergetekende in.

Waardig werken in KMO’s

En tot slot is er in een bijzondere commissie ook nog een algemene discussie over KMO’s . Dit in het verlengde van nog zo’n discussie in 2007 over duurzame ondernemingen. De werkgevers zien er een manier in om de IAO niet altijd de werknemers centraal te plaatsen, maar af en toe ook eens te denken aan de onderneming. De KMO in dit geval. Met hier dan ongetwijfeld doorslagjes van de debatten die we tegenwoordig ook breed Europees hebben, over deregulering en facilitering van startend ondernemerschap. Syndicaal grijpen we dit uiteraard aan om het debat te voeren over waardig werk in KMO’s. Over de rol die coöperatieven kunnen spelen in de economie. En over de gelijke toepassing van de IAO-normen voor werknemers in KMO’s.

Binnentrekken van de achterblijvers

Ge ziet: ‘t gaat overal over inclusive, het binnentrekken van de achterblijvers in de beschermingssfeer van de IAO. Voor het personeel van de KMO’s. Voor de werknemers met precaire contracten. Voor de werknemers op het platteland. En niet in het minst voor de werknemers van een 25-tal landen die het niet te nauw nemen met de IAO-conventies die ze nochtans ratificeerden.

Toegegeven: dit is een wat droog overzicht. Dat we met de ACV-delegatie beter geur en kleur kunnen geven naarmate de commissiewerkzaamheden vorderen. Commissie per commissie. Met daardoorheen ook nieuws over veel andere zaken die hier deze twee weken staan te gebeuren, plenair of als side event. Van de openingsspeech van Guy Ryder, secretaris-generaal van de IAO, morgen al. Over de aankomst hier van onze Minister Peeters van Werk op 10 juni. Tot het aangekondigde optreden op 11 juni van Frans president François Hollande. 

Eens Hollande hier de deur uit is, krijgt Luc Cortebeeck zijn blog terug. Deze bijdrage werd geschreven door Chris Serroyen.

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Internationale Arbeidsconferentie:

• Het wereldparlement van de Arbeid vergadert in Genève
• Inclusief internationaliseren
• Arbeidsbescherming op drift
• België met de billen bloot voor kinderarbeid
• Spitsroeden voor 24 landen, van Qatar tot Kazachstan
• To be or not to be (in)formal
• Ceci n’est pas un taxi: over Uber
• Future of work initiative: IAO maakt zich op voor zijn eeuwfeest
• Arbeidsbescherming is het hart van ons mandaat
• Historisch moment voor Jeanne Devos en het huispersoneel
• Veiligheid en gezondheid in KMO’s
• Gelijke rechten in de informele economie
• Les moment suprêmes van de Internationale Arbeidsconferentie
• Het einde van het conflict over het internationaal stakingsrecht?
• Een Internationale Arbeidsconferentie onder een goed gesternte