“‘Onze verhalen worden in omgekeerde volgorde verteld’

‘Mijn hele leven lang heeft het nieuws onze verhalen in omgekeerde volgorde verteld.’ Deze reactie van een Libanese man in Utrecht, na de gebeurtenissen in Amsterdam, echoot al een week lang in mijn hoofd. Het verbindt de pijnpunten tussen krantenkoppen, heersende narratieven en zijn realiteit, die ook de mijne is. Met die ene zin vatte hij zoveel samen.

Zijn uitspraak is van toepassing op elk nieuwsartikel dat praat over 7 oktober zonder daarbij 6, 5 of 4 oktober te vermelden of de jaren van onderdrukking, bezetting, apartheid en geweld die de Palestijnen moesten ondergaan, en nog steeds ondergaan. Het zijn de nieuwsberichten van westerse journalisten die schrijven over het Libanese Hezbollah als agressor van Israël, als terreurorganisatie, maar die daarbij ‘vergeten’ vermelden dat Hezbollah pas ontstond in 1982. Na jarenlange agressie door Israël. Als reactie op. Als verdediging tegen.

Sinds zijn ontstaan voert Israël gewelddadige invallen en invasies uit in Libanon: in 1948, 1968, 1973, 1978 en dan in 1982. We spreken over veertig jaren van invasieve aanvallen op Libanon door Israël, vóór er nog maar sprake was van Hezbollah. Libanon is een soevereine staat, de landsgrenzen zijn wettelijk bepaald, het heeft het recht zichzelf te verdedigen.

Het plat bombarderen van dorpen, het uitmoorden van onschuldige burgers, het viseren van vluchtelingenkampen, het vernielen van openbare infrastructuur, en noem maar op. Israël deed het lang vóór 1982 en stopt ook vandaag niet. Het maakte er nooit een geheim van dat het Libanees land wil innemen. De uitbreiding van de apartheidsstaat is altijd een drijfveer geweest.

Het ontstaan van Hezbollah was het antwoord op de agressie van Israël. Toch wordt het verhaal keer op keer in een andere volgorde verteld, alsof Israël geen andere optie heeft dan Libanon aan te vallen vanwege het aanhoudende geweld van Hezbollah.

Verkeerde volgorde. Verdraaide logica. 

Niet álle geweld wordt veroordeeld

De man in Utrecht zei het als reactie op de gebeurtenissen in Amsterdam. Daar speelde het Israëlische Maccabi Tel Aviv een voetbalwedstrijd tegen het Nederlandse Ajax. Maccabi Tel Aviv heeft al boetes op zijn palmares voor racisme en discriminatie en in 2023 kwam er een onderzoek naar de fanclub wegens racistische voorvallen.

De tijdlijn van wat er gebeurde in Amsterdam is cruciaal. Zo scheuren woensdagnacht Maccabi fans er Palestijnse vlaggen van gevels, slagen ramen in en belagen een taxichauffeur. Donderdagmiddag hebben Maccabi fans spandoeken bij zich met daarop onder andere emblemen van IDF-eenheden en namen van IDF-soldaten. Het IDF is de defensiemacht van Israël en wordt momenteel mee onderzocht voor oorlogsmisdaden en volkerenmoord.

‘s Avonds zingen de Maccabi fans, onder bescherming van de Nederlandse politie, chants waarin aan het IDF wordt opgeroepen om de Arabieren te vernietigen. Ze vieren daarbij ook het feit dat er geen scholen meer zijn in Gaza omdat er geen kinderen meer zijn. Kortom: genocidaire, fascistische, racistische liederen en slogans. Wat strafbaar is, blijft in Amsterdam verdacht ongestraft. Tijdens de match verstoren de Maccabi-fans de minuut stilte voor de slachtoffers van de overstromingen in Valencia.

Na dit alles, is het voor een groep blijkbaar genoeg geweest. Geweld wordt beantwoord met geweld. 

Het verschil: alleen dat laatste geweld wordt openlijk veroordeeld én belicht. Door zowel politiek als media. Racisme en fascisme zijn op papier strafbaar maar niet zo in Nederland.

Om het met de woorden van collega journalist Ingabire te zeggen: wat er gebeurde in Amsterdam toont nogmaals aan dat witte mensen geweld op zo’n manier definiëren dat zij niet aansprakelijk zijn. Je mag islamofobe en anti-Arabische bedreigingen scanderen, en trots je steun verkondigen aan de massamoord op een bevolking, maar dat wordt niet gezien als geweld. Racisme en dehumanisering van zwarte mensen en mensen van kleur wordt genormaliseerd, soms zelfs verwacht, bijna altijd gepardonneerd en genegeerd. Pas als deze dingen worden erkend als wat ze zijn: extreem gewelddadig en in vele gevallen zelfs illegale daden, dan zouden de media en de politiek anders over deze gebeurtenissen berichten. 

Albanese, speciaal VN-rapporteur, vroeg om een onderzoek naar de rol van westerse media bij het verduisteren van het geweld van Israëlische partijen.

Nog voor het stof was gaan liggen verdraaiden de nieuwsberichten al de chronologie en deden het uitschijnen alsof de Maccabi-fans de slachtoffers waren. De Amsterdamse fotograaf Annet De Graaf die aanwezig was, zag kort nadien hoe haar beelden werden misbruikt om het tegenovergestelde te beweren van wat ze aantoonden. Niet enkel door Nederlandse of Vlaamse media, maar ook door grote internationale instanties zoals BBC. Krantenkoppen spraken over pogroms en een nieuwe Kristallnacht.

Francesca Albanese, mensenrechtenadvocaat en speciaal rapporteur van de VN voor de bezette Palestijnse gebieden, vroeg daarom specifiek om een onderzoek in te stellen naar de betrokken westerse media bij deze gebeurtenissen. In haar statement veroordeelde ze de desinformatie en het verduisteren van het geweld van Israëlische partijen.

De noodzaak voor zo’n onderzoek dient schaamrood te brengen op de wangen van onze media. Het is jammer genoeg geen unicum. In het verleden bevonden internationale tribunalen specifieke mediakanalen en figuren al schuldig voor medeplichtigheid, aanzetten tot geweld en andere internationale misdaden. De gebeurtenissen van afgelopen week in Amsterdam en de berichtgeving die daarop volgde, doen Albanese concluderen dat er genoeg grond is om een gelijkaardig onderzoek te starten.