“‘Spitsroeden voor 24 landen, van Qatar tot Kazachstan’

In elk geval is het gelukt om tot zo’n lijst te komen.  Zelfs zonder die vete over het stakingsrecht is dat al moeilijk genoeg.   Omdat het een delicate evenwichtsoefening is.

Tussen de regio’s, in het bijzonder tussen het Noorden en het Zuiden/Oosten. Tussen werkgevers en werknemers, zo al niet binnen elk van beide groepen.

En tussen de conventies die werden geschonden, met telkens ook de zorg de zgn. technische conventies, zoals die over gezondheid en veiligheid en over de arbeidsinspectie, niet te verwaarlozen.

Met elke keer ook heel wat tegenspartelen van de geviseerde landen, die gezichtsverlies willen vermijden.

Al is er hier wel een vaste traditie om zeker die landen op de lijst te zetten die in het expertenrapport met stip werden genoteerd (hier de ‘double footnotes’ genoemd) wegens de ernst van de schending, het hardnekkig karakter ervan, de urgentie of het stilzitten van de regering. Dit jaar zijn dat Bolivië, Cambodja, Kameroen, Eritrea en Venezuela.

Met de vijf ‘double footnotes’ erbij, werd vandaag in de Commissie een akkoord bereikt over een lijst van 24 landen die spitsroeden gaan lopen. Even overlopen.

Kinderarbeid woekert voort

Laat ik beginnen met de kinderarbeid, beschermd door conventie 138 op de minimumleeftijd om te werken en de latere conventie 182 tegen de ernstigte vormen van kinderarbeid, met op de lijst, in alfabetische volgorde:

• Albanië, voor conventie 182. Dat land kampt met een smerige mix van seksuele uitbuiting, mensenhandel, gedwongen bedelen en straatwerk . Met Roma-kinderen als bijzondere risicogroep;

• Bolivië, wegens schending van conventie 138, met een ‘double footnote’. Niet onverwacht, omdat het daar van kwaad naar erger gaat.  In 2014 werd de minimumleeftijd om te werken verlaagd tot amper 10 jaar voor zelfstandige arbeid en 12 jaar voor arbeidsrelaties;

• Cambodja, voor de conventie 182, ook al met een ‘double footnote’ van de experts. Voor de hardnekkige problemen van handel in en seksuele uitbuiting van kinderen. Maar net zo goed voor verplichte arbeid van min-18-jarigen in rehabilatiecentra voor drugverslaagden en gebrekkige toegang tot onderwijs;

• Kameroen, ook voor de conventie 182 en ook met een ‘double footnote’. Vooral voor wijdverspreide handel in kinderen; met 600.000 à 3 miljoen slachtoffers volgens het expertenrapport. Van huispersoneel, over landbouw en bouwwerven tot seksuele uitbuiting. Dat laatste samenhangend met een wijdverspreide problematiek van aids bij kinderen, naar schatting bij 510.000 kinderen. Met het bijzondere probleem dat die kinderarbeid zijn wortels vindt in een cultuur van het ter beschikking stellen van de eigen kinderen aan andere families. De Kameroense cultuur, stelt het rapport, al gaf de IAO vroeger al aan dat het in meer West- en Centraal-Afrikaanse landen voorkomt.

Gevaarlijke landen voor vakbonden

Opnieuw staan hier een reeks landen terecht, dit keer opvallend veel, wegens schendingen van de verenigingsvrijheid, verankerd door conventie 87.

En dat gaat het niet enkel om de schending van de syndicale rechten, maar soms ook om inbreuken van het recht voor werkgevers zich te organiseren. In alfabetische volgorde:

• Algerije, met een lange lijst van inbreuken op de syndicale vrijheid;

• Bangladesh, met in 2012 nog de moord op een vakbondsman, en met een wetgeving die kaduuk is als je die toetst aan conventie 87. Om een voorbeeld te geven: een vakbond mag in een onderneming of groep van ondernemingen maar opkomen als hij 30% van de werknemers lid is;

• Belarus, een vaste klant en overigens een ‘double footnote’ (zie hoger). Dat land kreeg begin vorig jaar een zgn. ‘directs contact mission’ (DCM) van de IAO op bezoek, wegens ernstige schendingen van de syndicale vrijheid, en mag het hier nu komen uitleggen;

• El Salvador, met een reeks van schendingen van conventie 87. Waaronder de onbestrafte moord op een vakbondsleider. Maar daarnaast ook een reeks andere inbreuken, zowel naar vakbonden als werkgeversorganisaties;

• Guatemala, dat al jaren bekendstaat als een van de gevaarlijkste landen ter wereld voor syndicalisten. 16 vermoorde syndicalisten van 2 januari 2013 tot 20 augustus 2014, telt het rapport. bovenop al die andere moorden voordien, en zonder dat bestraffing volgt. Een toestand van straffeloosheid, stelt het rapport;

• Kazachstan, met een ganse reeks van inbreuken op de verenigingsvrijheid, ten nadele van rechters, brandweerlui, gevangenispersoneel, zowel als werkgevers. Waaronder ook inbreuken op het recht te staken;

• Mauritanië, voor zijn dwangarbeid (conventie 29). Het staat al langer bekend als een hardnekkige haard van slavernij. Met een ongeloofwaardig beleid om er paal en perk aan te stellen;

• Mexico, met herhaalde schendingen van vakbondsrechten, van de moorden op vakbondsleiders tot het bannen van migranten om vakbondsleider te worden;

• Swaziland, nog zo’n vaste klant, met een lange reeks schendingen, waaronder de opsluiting van een advocaat van een van de vakbonden;

• Venezuela, met een ‘double footnote’ van de experts. Vooral voor de beperking van de verenigingsvrijheid van werkgevers. Dat land kreeg begin 2014 een tripartite ‘mission of high level’ op bezoek en nu moeten conclusies worden genomen. Al blijkt het ook in Venezuela mis te gaan met de syndicale rechten, met 13 moorden op syndicalisten.

Spanje en Italië op het matje. Of Europa?

Op de lijst ook twee Europese landen, voor overtreding van de conventie over het werkgelegenheidsbeleid, nr. 122:

• Italië, met een werkloosheidsgraad van 12,2%, oplopend tot 19.7% in Zuid-Italië;

• Spanje, voor de ernstige werkgelegenheidssituatie, in het bijzonder ten nadele van jongeren.

Met voor die Zuid-Europese landen zoals vorige jaren telkens weer de vraag wie hier moet terechtstaan: de nationale regering of Europa?

Gemeenschapsdienst

En verder:

• Eritrea, met een ‘double footnote’ wegens dwangarbeid. De IAO laat toe militaire dienst op te leggen, maar Eritrea gaat verder met een soort van verplichte gemeenschapsdienst, waarbij 18- à 40-jarigen worden ingeschakeld in onder meer de bouw van bruggen en wegen. Naar verluidt om ‘een nieuwe generatie te kweken, gekenmerkt door liefde, discipline, dienstbaarheid en deelname aan de heropbouw van de natie’;

• de Filippijnen, voor onvoldoende investeringen in de veiligheid en gezondheid op het werk, in het bijzonder in de mijnsector (conventie 176);

• Honduras, wegens onderinvestering in de arbeidsinspectie (conventie 81);

• India, ook met een onderinvestering in de arbeidsinspectie (conventie 81), maar zonder beterschap. Versterkt door vermeende problemen van corruptie;

• Mauritius, voor schending van het recht te onderhandelen (conventie 98). Met een spectaculaire inzinking, met 70%, van het aantal cao’s. En met bijzondere problemen in de zgn. ‘export processing zones’, in de textielsector en voor migranten;

• Turkije, op diverse vlakken niet in orde met de normen inzake veiligheid en gezondheid op het werk (conventie 155);

• Zuid-Korea, voor discriminatie (conventie 111). Met name van migranten, van vrouwen en van werknemers in niet-regelmatige contracten. Met ook een probleem van discriminatie op basis van politieke overtuiging, wegens het verbod van leerkrachten politieke activiteiten uit te oefenen.

Blatter weg. Quatar op de lijst

We houden het leukste voor het laatst: Qatar, dat zich voorbereidt op het WK voetbal in 2022. Op de lijst komen te staan wegens de gekende problemen van dwangarbeid voor migranten, in strijd met conventie 29. Waarvan de ontsporingen wereldwijd in de belangstelling kwamen bij de bouw van de nieuwe voetbalstadions. En nu bekroond met een plaats op de lijst. En dat dan nog op de dag dat Sepp Blatter aftrad als voorzitter van de FIFA.

À propos: België ontsprong hier de dans. In het expertenverslag kreeg het een beschamende blaam wegens aanhoudende overtreding van conventie 138, dus wegens kinderarbeid. Al belandde België uiteindelijk niet op de lijst. Houd een apart blogbericht daarover te goed.

Deze bijdrage werd geschreven door Chris Serroyen.

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Internationale Arbeidsconferentie:

• Het wereldparlement van de Arbeid vergadert in Genève

• Inclusief internationaliseren

• Arbeidsbescherming op drift

• België met de billen bloot voor kinderarbeid

• Spitsroeden voor 24 landen, van Qatar tot Kazachstan

• To be or not to be (in)formal

• Ceci n’est pas un taxi: over Uber

• Future of work initiative: IAO maakt zich op voor zijn eeuwfeest

• Arbeidsbescherming is het hart van ons mandaat

• Historisch moment voor Jeanne Devos en het huispersoneel

• Veiligheid en gezondheid in KMO’s

• Gelijke rechten in de informele economie

• Les moment suprêmes van de Internationale Arbeidsconferentie

• Het einde van het conflict over het internationaal stakingsrecht?

• Een Internationale Arbeidsconferentie onder een goed gesternte